ANNE BERK Van 16 tot 20 september (2022) vond het negende ICCCIA symposium, de International Conference on Contemporary Cast Iron Art plaats in Berlijn. Het doel van ICCCIA is om de kennis over het ijzergieten, en de rijkdom van de ijzerkunst te verspreiden.

Dit artikel verscheen eerder in kM #124 Cross-over (p14/15). Bestel het nummer hier, of abonneer nu. Scroll verder om het hele artikel te lezen.

Tijdens dit symposium konden de bezoekers tentoonstellingen bezoeken en deelnemen aan workshops en een conferentie. Gietdemonstraties van kunstenaars als Lady C and Eisenkerl ontpopten zich tot spectaculaire performances, een cultus gewijd aan ijzer en vuur, waarin het smeltproces tot kunst is verheven.

Oppassen 

Je moet het ijzer smeden als het heet is. Vlammen verlichtten het nachtelijk duister. Tijdens de openingsavond zag het publiek hoe de ovens werden opgestookt in het Industriemuseum, de reusachtige voormalige ijzersmelterij Stahlwerk Brandenburg. Alles van ijzer verdween in de oven, van gerecyclede badkuipen tot radiatoren. Propaangas wakkerde het vuur verder aan. Een bed van cokes diende als brandstof en tijdens het stoken werd ook van bovenaf cokes toegevoegd. Soms jaagden kleine ventilatoren het vuur verder aan, tot de oven in 45 minuten een temperatuur van 1600 graden bereikte. Vervolgens hevelde de gieter het gloeiendhete ijzer voorzichtig met een gietlepel over naar de vuurvaste mallen. ‘Dan moet je oppassen,’ weet Susanne Roewer, de kunstenaar die het Berlijnse ICCCIA symposium organiseerde, ‘gesmolten ijzer is supervloeibaar; als je niet uitkijkt verbrand je je voeten.‘

Toeval 

Roewer kan het weten. Zij studeerde Materiaalkunde, Beeldhouwen en Grafiek. Ze is gefascineerd door de eigenschappen van materialen en hun symbolische

betekenissen. Ze contrasteert in haar eigen objecten materialen als glas, steen en brons. In 2012, tijdens een workshop in Schotland van de New Yorkse beeldhouwer Coral Lambert, raakte ze in de ban van het proces van ijzersmelten. Ze ontdekte de ruwe, ongepolijste uitstraling van ijzer. ‘Tijdens het stoken ging het helemaal mis. Er ontstonden scheuren in de mal. Het vloeibare metaal spoot eruit. Een gevaarlijke situatie. Maar juist dit ongeluk leidde tot verrassingen. De toevalligheden van het proces geven dit werk een meerwaarde. IJzergieten leent zich prima voor experimenten. En je kunt het niet alleen. Hierdoor zijn hechte iron cast art communities ontstaan.’

Brandende sculptuur 

In 2016 werkte Roewer samen met de bekende ijzergieter George Beasly. Op de dag voor de tentoonstelling Elemental Attraction in het Fort Wayne Art Museum in Indiana (2016), bouwde hij een oven van takken die hij ter plekke vond en die hij afdichtte met modder. Als gietkanalen gebruikte hij holle bamboepijpen. De deelnemers hielden het bamboe vast zonder enig gereedschap, slechts gehuld in beschermende kleding. ‘Heel bijzonder, die directe interactie. Er ontstond een soort brandende sculptuur, waarbij het eindresultaat — de data van het gieten die waren weergegeven in oud-Iers schrift in ijzer — getuigde van het proces zelf.’

Toekomst 

Het ICCCIA symposium wordt sinds 1988 georganiseerd. Aanvankelijk met Amerikaanse en Britse kunstenaars, en enkele Japanners. Sinds het symposium in

Litouwen in 2014, doen er ook kunstenaars uit Litouwen, Estland en Polen mee. Dit jaar zijn er 150 deelnemers uit verschillende windstreken. Naast workshops in de voormalige ijzersmelterij Stahlwerk Brandenburg en de Berlijnse Kunstgieterij Altglienicke, konden de bezoekers tentoonstellingen met ijzerkunst bezoeken. Te zien waren onder andere historische sieraden, zoals het verfijnde Fer de Berlin dat vrouwen droegen nadat ze hun gouden exemplaren hadden afgestaan om de oorlog van Napoleon te financieren. Er waren digitaal ontworpen ijzersculpturen, waaronder de  futuristische figuren van de zeventigjarige Iron Lady Mary Neubauer uit de VS. Maar ook klassieke Japanse theepotten van gietijzer, die al 400 jaar worden gemaakt. ‘Zij gebruiken slechts een beetje klei en wat ijzererts. Die Japanners gaan al 400 jaar zo efficient om met hun materiaal! Wij kunnen nog veel van hen leren. IJzersmelten stoot veel CO2 uit, dat is het vraagstuk voor de toekomst,’ zegt Roewers. Daarnaast streeft zij met anderen naar het realiseren van een artist residency voor ijzergieten in Kasteel Wolkenberg in de buurt van Chemnitz, dat in 2025 Culturele Hoofdstad zal zijn.

Dit artikel verscheen eerder in kM #124 Cross-over (p14/15). Bestel het nummer hier, of abonneer nu.

Foto’s 

1 Kei Ichi & Tomoya Eda met de oven van Michal Staszczak uit Wroclaw, PL, 9de ICCCIA symposium, 2022.

2 Voorbereidingen voor de performances, 9de ICCCIA symposium, Industriemuseum, Brandenburg, 2022.

3 Kenneth Patrick Payne met collega Ed Parrish, performance in ijs gieten, Industriemuseum, Brandenburg, tijdens 9de ICCCIA symposium, 2022.

9de ICCCIA symposium Berlijn 2022

(International Conference on Contemporary Cast Iron Art)

Online

icccia.org

www iron-2022-germany.de

https://www.susanneroewer.de/